Pensioendiscussie en framing

Het Nederlandse pensioenvermogen is bijna 1600 miljard euro groot, volgens verschillende deskundigen genoeg geld om de komende 30/40 jaar pensioenen uit te betalen, ook al zou er geen premie meer binnenkomen. En dan is er aan het eind van de rit nog geld over.

Om duidelijk te maken om wat voor bedrag het gaat: dit is ruim twee keer het bruto binnenlands product van Nederland (725 miljard per jaar), dus de totale waarde van de producten en diensten die we in één jaar produceren en vier keer onze staatsschuld (staatsschuld is ongeveer 391 miljard).

Met uitzondering van crisisjaar 2008 is het pensioenvermogen de afgelopen jaren voortdurend gegroeid.

Er wordt ach en wee geroepen over bijvoorbeeld de financiële positie van het ABP, het grootste pensioenfonds. Volgens de pensioenregels van de overheid is de dekkingsgraad van dit pensioenfonds beneden de 100% en zou er daarom op de pensioenen gekort moeten worden. Maar in werkelijkheid haalde het ABP in 2019 een rendement van 16,8%, een resultaat dat volgens de Nederlandse pensioenregels niet meegeteld mag worden bij het vaststellen van de dekkingsgraad van het pensioenfonds. Wereldwijd wordt ABP gezien als een succesvol belegger. De overheid doet simpelweg alsof dit rendement niet bestaat.

Hoe is het ondanks al die florissante cijfers dan mogelijk dat we leven met het idee dat het Nederlandse pensioenstelsel op instorten staat?

Beeldvorming en de feiten zijn in de pensioendiscussie al lange tijd niet meer met elkaar in evenwicht.

Het komt omdat het pensioenstelsel door de overheid al jarenlang negatief geframed wordt, het beeld is gecreëerd dat ouderen het pensioengeld van jongeren opeten en de aanvullende pensioenen door de vergrijzing niet meer betaalbaar zouden zijn. Bovendien hebben organisaties als CBS bijgedragen aan het beeld van een zeurende generatie ouderen, die rijker is dan wie dan ook in Europa.

Dat beeld is in de media onvoldoende weersproken. Aanvankelijk had de pensioendiscussie in het geheel niet de interesse van journalisten. De afgelopen jaren is dat veranderd, maar mengden verschillende kranten zich in de discussie vanuit stevige antipathie jegens de ouderen. Dat negatieve sentiment is nog steeds niet verdwenen. Het is gegrondvest op vooroordelen, niet op feiten. Deze kranten hebben de kolommen veelal ferm gesloten voor deskundigen die het tegengeluid vertolkten. Volkskrant en Trouw spanden de kroon. De publicaties van De Volkskrant zijn inmiddels genuanceerder, maar de hoofdredactie van Trouw sprak nog onlangs zijn steun uit aan het beleid van De Nederlandsche Bank.

Het was ook uit desinteresse voor wat ouderen raakt, waardoor het pensioendossier niet de aandacht kreeg die het verdient. Daarnaast is er gebrek aan kennis bij redacties en bv presentatoren van de publieke omroep. Daardoor zijn ze niet in staat om op te boksen tegen de sterke regie die De Nederlandsche Bank voert op dit dossier. Soms dachten ze onafhankelijke deskundigen aan het woord te laten en verzuimden ze te vermelden (of uit te zoeken) dat de geconsulteerde opiniemakers deel uitmaakten van het netwerk rond De Nederlandsche Bank. Geen wonder dat kijkers- en luisteraars daardoor voortdurend werden geconfronteerd met dezelfde inzichten.

Ook politieke motieven speelden een rol:  VVD en D66 willen meer marktwerking. D66 schrikt er niet voor terug het pensioenstelsel in diskrediet te brengen door bewust bij te dragen aan het idee dat ouderen de pensioenen opeten van jongeren.* Die stelling is niet gemakkelijk te onderbouwen. In werkelijkheid hebben ouderen met een aanvullend pensioen afgelopen 10 jaar tot 20% koopkracht ingeleverd. Ze kregen niet de beloofde aanpassing aan de prijsstijging (indexering). Ze leverden fors in om het pensioen van toekomstige generaties veilig te stellen. Oud betaalt volgens de seniorenorganisaties voor jong en niet omgekeerd.

Dubbelspel

De discussie is ook vertroebeld door de vele dubbele loyaliteiten. Neem de dubbelrol van de overheid. Die dient de belangen van zijn burgers te beschermen en dus ook van de gepensioneerden, maar is tegelijk zelf werkgever. Als werkgever heeft de overheid belang bij het verminderen van de pensioenkosten. Zo heeft ook De Nederlandsche Bank vele petten: adviseur van de overheid als het om pensioenregels gaat. DNB evalueert de effectiviteit van de de pensioenregels (Commissie Dijsselbloem), hetgeen leidt tot een groot ‘wij van wc-eend, adviseren wc-eend’-gehalte. DNB toetst pensioenbestuurders en is niet dol op bestuurders met sterke persoonlijkheidskenmerken die de rol van DNB bekritiseren. De Nederlandsche Bank zit bovendien tot diep in de uitvoering aan de knoppen van het beleid van pensioenfondsen. President Klaas Knot heeft dus vele rollen: adviseur van de overheid, uitvoerder van beleid en toezichthouder: politieagent, aanklager en rechter tegelijk, een combinatie van functies die uit het oogpunt van good governance in het bedrijfsleven niet meer geaccepteerd wordt. Daarnaast voerde De Nederlandsche Bank weinig oppositie tegen het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank, waardoor de marktrente tot vrijwel 0 daalde en de pensioenfondsen (in theorie) meer-en-meer in de problemen kwamen.

Dan hebben we nog de banen carrousel met veelvuldige overstapjes van het ministerie van financiën naar DNB of omgekeerd. In die verschillende gremia kom je vaak dezelfde mensen tegen. Wie een carrière in deze wereld ambieert kan zich beter conformeren aan de heersende opvatting. Kritiek wordt niet gewaardeerd.

Door het ontbreken van tegenkracht kon het pensioendossier ontsporen met grote financiële schade voor huidige en toekomstige gepensioneerden.

De manier waarop de overheid met het pensioendossier is omgesprongen heeft de financiële positie van gepensioneerden ernstig geschaad en is rijp voor een onderzoek.

Hieronder een samenvatting van de weblogs die deze samenvatting onderbouwen:

Pensioendiscussie giftig dossier

Pensioenbestuurders denken aan hun eigen hachje

Waarom zit het kabinet zo bovenop de pensioenmiljarden

Pensioengate: hoe de hazen lopen

DNB is in de pensioendiscussie zo hard als graniet (1)

Pensioengate: ego’s staan oplossing in de weg (2)

In de pensioendiscussie worden politieke standpunten vermomd als wetenschap

Breng de objectiviteit terug in het pensioendebat

Media doen geen verslag van de crisis, ze maken hem (1)

Media doen geen verslag van de crisis, ze maken hem (2)

* de Jonge Democraten claimen een onafhankelijke organisatie te zijn die zich ‘verbonden voelt met D66’.

13 reacties op “Pensioendiscussie en framing
  1. serve mullenders schreef:

    Ik heb een voorstel om van alle ellende af te komen. Geen indexaties meer nodig noch kortingen. Ik zal dit voorstel middels een brief nog aan Koolmees en fracties doen toekomen. Ben benieuwd wie er wat mee gaat doen.

    1. Geef het eigendomsrecht en de zeggenschap over de vermogens in de pens.fondsen terug aan de enige echte eigenaren t.w. de (ex-)deelnemers. Opm.: in de PW zijn gepensioneerden ex-deelnemers.
    2. Verdeel minimaal 60% van de huidige vermogens over alle (ex-)deelnemers. Dat is dan dus incl. de inhaalindexaties.
    3. lees vanaf nu voor deelnemers ook de gepensioneerden.
    4. Iedereen heeft al een eigen individuele pens.pot want gezien het middelloon kun je anders niet tot een goede en juiste pensioen-uitkering komen.
    5. Bestaande en opgebouwde rechten blijven behouden en staan zoals ze op 31 dec. 2019 waren. De oude contracten worden gerespecteerd.
    6. Er worden alleen nog kostendekkende premies vastgesteld.
    7. Nadat de verdeling van de vermogens heeft plaatsgevonden zijn er geen indexaties meer noch kortingen.
    8. Vanaf 1 jan. 2020 (?) vindt er winstdeling plaats van de behaalde rendementen. Deze netto-winst wordt voor 50 (of hoger %) uitgekeerd aan de deelnemers en toegevoegd aan hun pens.pot. Voorbeeld: je ontvangt nu jaarlijks € 12.000 aan pens.uitkering. Afgelopen jaar was er 8% netto-winst (kan per fonds verschillen) en dan gaat er 4% (dus de helft) naar de deelnemers. Voor iemand die dus € 12.000 p.jr ontvangt wordt dat € 12.480. Iemand in de opbouwfase met € 50.000 groeit pot met € 2.000 naar € 52.000.
    De andere helft gaat naar de reserves om onvoorziene uitgaven kosten, beleggings tegenvallers enz. op te vangen.
    9. Het pensioen gaat in op de dag dat men 65 wordt en de uitkering wordt berekend en vastgesteld op basis van je pensioenpot uitgaande van een uitkering voor weliswaar levenslang maar minimaal 20 jaar.
    10. Wordt men ouder dan 85 dan is er voldoende in je persoonlijke pot omdat die ook blijft meedoen met het saldo in de winstdelingen. Mocht dat niet zo zijn omdat je toevallig 95 wordt dan wordt dat door de reserves/buffers opgevangen.
    11. Overlijdt men voor de 85e jaar dan krijgen de nabestaanden/erven een uitkering ineens van 50/60% van de pensioenpot of men kiest als partner voor voortzetting uitkering gebaseerd op 75% van de gangbare uitkering. Het overblijvende gaat naar een solidariteitsreserve.
    12. Overlijdt een 65- nog opbouwende dan krijgen de nabestaanden (partner) de keuze tussen uitkering ineens van 75% of premievrij opbouw tot pens.gerechtigde leeftijd (65) en daarna pens.uitkering;
    13. Een keer per jaar is er een deelnemersvergadering waarin bestuur en VO verantwoording aflegt aan de deelnemers. In deze vergadering wordt ook de winstdeling vastgesteld.
    Ook evt. bestuursleden worden benoemd.
    14. De zeggenschap van DNB wordt ingeperkt tot toezicht, controle en als advies-orgaan. Niets meer.
    15. Er wordt wel een “rekenrente” vastgesteld per 1 jan. van het boekjaar doch is alleen bestemd voor maandelijkse berekening van de vermogens, rendementen ter controle van de fin.toestand fonds.
    16. Mocht blijken dat de vermogens uitbundig te hoog worden/zijn kan er een extra winstuitkering plaatsvinden te bepalen bijv. tijdens de jaarlijkse bijeenkomst op voorstel van het bestuur

  2. Sjack schreef:

    De aanhoudende hetze tegen de gepensioneerden van overheid en de media is ziekmakend. Het lijkt een doel op zich….ouderen een burn out bezorgen lijkt het motto.

  3. Alternatief schreef:

    Het zal niet lukken een parlementaire enquête te organiseren zolang de partijen die zich akkoord verklaren met de maatregelen van het kabinet in de meerderheid zijn, helaas. Maar dat de wandaden van deze regering eens goed tegen het licht moeten worden gehouden is zo klaar als een klontje.

    • Ton schreef:

      AFM? Breed uitgezette enquete onder een gevarieerde groep van financiele (buitenlandse) deskundigen en (ex) pensioenbestuurders, journalistiek onderzoek? Er zijn andere mogelijkheden dan een parlementaire enquete waarbij politici hun eigen gedrag zouden moeten onderzoeken.

  4. Jan Schut schreef:

    Heb weer de nodige Pensioenstof tot mij genomen, zeer verhelderend!

    Bedankt.

  5. D paardekooper schreef:

    Als we een open sollicitatie voor deskundige pensioen- en vakbondsbestuurders oprichten en op basis van no cure no pay deze medewerkers een salaris van enige miljoenen in het vooruitzicht geven kunnen zij onafhankelijk van banken en politiek opereren.

  6. Victor L. M. Albers Spierings schreef:

    Het is ronduit een schandaal hoe ouderen al jarenlang worden behandeld en belazerd. Georganiseerde en, door een uiterst onbetrouwbare overheid gelegaliseerde, diefstal.
    Vergeten wordt dat men zelf ook een keertje ouder wordt.

  7. Ferd Claassen schreef:

    Goede analyse die helaas helemaal klopt. Wat weinig mensen zich realiseren is dat de overheid bezig is aan de laatste slag in dit complot om de verzekeraars zonder overheidssteun te kunnen redden. Weg met de zekerheid, een pensioen dat gegeven de volaliteit van de financiële markt met recht een casinopensioen mag gaan heten. Het verschil tussen verzekeraars en pensioenfondsen zal gaandeweg verdwijnen en bedrieglijke marktwerking doet de rest! Martin van Rooijen waarschuwt hier volkomen terecht tegen. Het is totaal onnodig en wordt via de manipulatie van de overheid bijna afgedwongen. En de vakbonden? Visieloze korte termijn politiek wordt door hen bedreven vrees ik. Ik houd mijn hart vast voor de pensioenopbouwers en vrees voor de gepensioneerden dat ook zij de tol zullen gaan betalen (vanuit een steeds minder waard wordende uitkering)

  8. Tom schreef:

    Koolmees wil iets aan de rekenrente doen. Wat is de grote vraag. De vakbonden zullen wel weer als makke schapen achter de minister aan hobbelen, in gedachte houdend dat er na een vakbondsleven ook nog het pluche lonkt. Kijk maar naar waar nu oud vakbondsleiding een goedbetaald baantje voor zichzelf hebben geregeld. Maar van een banencarrousel is volgens onze fijne premier geen sprake. Ik word er helemaal niet goed van.

  9. Will Kolenbrander schreef:

    Een parlementaire enquete waar bij al deze artikelen en nog vele anderen die het tegendeel bewijzen van de DNB, ambtenaren en politieke uitspraken.

    Daarnaaast bij aantoonbare malversatie en bewust verkeerd sturend politiek beleid de regering dagvaarden.

    Vervolgens denk ik dat zolang er een positief beleggings beleid is bij de pensioenfondsen bovenbde 4 % dit leidend moet zijn voor de indexering vanbde pensioenen.
    Wanneer de beleggingingen onder de 4 % gaan komen kan er weer op een rente op basis van obligaties worden terug worden gevallen met een rente van 4% of hoger op dat moment.

    Terug kijkende op de beleggings resuultaten van de afgelopen jaren, is een compensatie over die jaren van een 2 tot 3.5 % geen enkel probleem. Jaarlijks minimaal de inflatie plus een afgewogen deel van de beleggingswinst jaarlijks uitkeren. Er blijft dan genoeg van de beleggingswinsten in de potten om de jeugd nog blij mee te maken tzt!

  10. H. Warmenhoven schreef:

    Hoe zit het met de niet inlegde pensioen-premies van de overheid als werkgever aan het ABP maar ook Akzo, Philips en nog wat anderen. Als deze bedragen zouden zij afgestort, was er een minder groot probleem mbt liquiditeiten enz.
    Er is ook niet voor niets een overkoepelende vereniging waarin Maarten van Rooijen (50+) ook een rol in heeft!

  11. Andrea schreef:

    Ton ik ben zo blij dat je het aan de kaak blijft stellen. Ikzelf ben er sinds 2006, datum van mijn officiële pensionering, inderdaad zon’n 20 procent op achteruit gegaan. En dat terwijl wij ouderen op veel jongere leeftijd zijn gaan werken dan de jongeren tegenwoordig. Ik heb gewerkt vanaf mijn 16, altijd s,avonds en voor eigen rekening gestudeerd, zelfs tot op hoge leeftijd. Zat op mijn 62e nog in de collegebanken met 20, 21 jarigen. Hoe durven ze het toch te zeggen iedere keer?

Laat een reactie achter bij AndreaReactie annuleren