Toppresentator Matthijs van Nieuwkerk voerde met felle uitvallen naar zijn (in zijn ogen) niet-presterende onderdanen, jarenlang een schrikbewind bij De Wereld Draait Door. We weten het dankzij gedegen onderzoek en dito publicaties in de Volkskrant van dit weekend. De krant die in 2012 in zijn Magazine nog een lovend artikel plaatste over Dieuwke Wynia, op dat moment en volgende jaren als eindredacteur van DWDD de rechterhand van Matthijs. Dat artikel viel me toen al op (zie blog) omdat het oogde als een egodocument waarin ze zich met verve het succes van het programma toeëigende. Kan dat niet wat bescheidener en met meer zelfreflectie vroeg ik me af? Kritische relativeringen ontbraken, als lezer kon je merken dat de door de Volkskrant toegestane zelfverheerlijking wrong. Hoe anders staan er de zaken sinds dit weekend voor? Niet alleen Matthijs wordt in de recente publicaties ontmaskerd. Ook Dieuwke, nu weliswaar vol spijt over de rol die ze vervulde, maar dit weekend omschreven als de vrouw die met harde hand de mentaliteit van de meester representeerde en dan ook nog in overtreffende trap. Matthijs, zij en andere eindredacteuren maakten van DWDD, een slagveld. De directie van de VARA wist het maar offerde het belang van de medewerkers op aan het succes van het programma. Er waren ook dapperen die er niet aan meededen, ze waren in de minderheid.
Kwaliteit heeft altijd een keerzijde
Wat leren het rijzen en de val van Matthijs? Kwaliteit heeft altijd ook zijn keerzijde, namelijk het risico van een compromisloze gerichtheid op succes. Bekendheid en adoratie doen iets. Het geeft een gevoel van onoverwinnelijkheid, grenzen bestaan niet meer, de natuurlijk rem verdwijnt. In die sfeer is, in dienst van het doel, alles geoorloofd. Ook het overschreeuwen van je eigen onzekerheid, vaak de oorzaak van zoveel onredelijkheid. Natúúrlijk sloot de toenmalige leiding van de VARA de oren en ogen voor de verontrustende berichten want net als de totale publieke omroep wilde het bedrijf het goudhaantje niet slachten. In die sfeer kon Matthijs (en hij is geen uitzondering) zich gaan gedragen als een goddelijk talent in wiens creatieve omgeving weinig ruimte bestond voor relativering en tegenspraak. Dan vormt zich rond zo’n iemand een volgzame hofhouding en een kring van timide vrienden die mede afhankelijk zijn van het succes van de gastheer. Zo ga je werkelijk geloven dat jij het centrum bent van het Universum.
Doof en blind
Wat de leiding van de publieke omroep -in het algemeen- valt te verwijten is dat er doofheid en blindheid bestaat voor processen die ontsporen, omdat men idolaat is van succes in termen van kijkcijfers en marktaandelen en dat hoeft niet noodzakelijkerwijs te sporen met wat groepen in de samenleving zien als succesfactor. Het drama rond Matthijs staat voor een systeem dat op verschillende terreinen aan het ontsporen is. De manier waarop redactieleden worden behandeld en afgeschreven is daar slechts één voorbeeld van. Andere symptomen zijn: netwerkvorming (steeds dezelfde gasten met dezelfde opvattingen), een beperkte visie op de samenleving (dat wat scoort komt steeds terug), uitsluiting van afwijkende meningen, vriendjespolitiek, niet vatbaar voor kritiek, debilisering van het publiek (ik hoorde dit verwijt deze week op een discussie over de koers van de publieke omroep als het gaat om talkshows).
Behoefte aan visie
De onvermijdelijkheid van zo’n proces vraagt om een stevige tegenkracht, een visie die verder gaat dan het nastreven van maximale marktaandelen en is gebaat bij een sterke creatieve leiding met verstand van zaken. Ik stel de vraag nog maar eens opnieuw: waarom ontbreekt in de top van de publieke omroep een journalist die waakt over een gezond klimaat, waar maatschappelijke relevantie en journalistieke weerbaarheid maatgevend zijn, in plaats van de kijkcijfers en waar presentatoren niet groter zouden moeten groeien dan het ideaal dat ze dienen. In een veilige omgeving zijn journalisten bijvoorbeeld niet langer flexslaven die zich uit angst voor hun baan intern niet weerbaar meer durven op te stellen, een van de verklaringen dat het zo kon ontsporen. De contouren van zo’n krachtige visie zie ik op dit moment niet, het is pragmatisme dat de klok slaat en in dat vacuüm gebeuren ongelukken. Als je er zo naar kijkt zijn Matthijs en Dieuwke niet alleen ‘dader’ maar ook ‘slachtoffer’.
foto; homepage, screenshot van Volkskrant-pagina
Ik raak er steeds meer van overtuigd dat een door de overheid geleide omroep beter af zou zijn. Deze volledig uit de bocht geschoten (socialistische!) omroepvereniging wordt alleen maar gedreven door kijkcijfers en dus geld. Die verzuiling zouden we moeten afschaffen en al helemaal van mijn belastinggeld. De programmering lijkt de laatste jaren beter te worden met steeds meer inhoudelijk en waardevolle content waar je wat van kunt opsteken, bijv nu weer ‘Het Rampjaar 1672’ maar ook diverse muziekprgramma’s. Laat de inhoud de motivator zijn en niet de platheid van kijkcijfers. Dat zou de opgave van de PUBLIEKE omroep moeten zijn.
Gordon Ramsay rolmodel effect ?
Misschien zou men bij de omroep oog moeten hebben voor persoonlijkheidstypes en persoonlijkheidsstoornissen. Er is voor corperate voldoende materiaal beschikbaar gekomen het afgelopen decennium dat zo geimplementeerd kan worden. Kern voor samenwerken is: kan iemand tegen feedback? Want neig je naar cluster B persoonlijkheidstype (mensen die potentieel gevaarlijk zijn) dan verliezen mensen uit dit type hun remmingen. Met die mensen ga je, van hoog tot laag, niet verder.
“Feed back
Corporate
Geïmplementeerd
Cluster b”
Kan er weer gewoon Nederlands geschreven worden. In plaats van deze interessant doenerige woordjes.
Dit zijn heel normale woorden. U kunt ook gewoon het jeugdjournaal gaan kijken en dan bent u ook op de hoogte.
dit is bijna altijd zo , geen enkel goed onderzoek naar hoe en wat met de pensioenen . altijd pro dnb en regering mensen worden uitgenodigd. daarom heb ik geen krant meer
Sociale- en organisatie psychologie en ethiek kunnen bijdrage leveren! Ton Verlind: “dank voor je wijze betoog! Zeer helder en zeker to the point!”
Die slotzin, dat is waar het allemaal om draait. De keerzijde van het succes …
Wat een heldere en krachtige omschrijving, ooit was ik bij een uitzending van DWDD en zag een zenuwachtige presentator met afgebeten nagels. Presteren is topsport maar dat niet iedereen dit aankan heeft Matthijs van Nieuwkerk laten zien. Opgejaagd door kijkcijfers en eigen roem ten koste van alles en iedereen. Goed dat dit naar buiten komt. Hoop voor de betrokkenen dat het steun geeft en voor Matthijs en de jaknikkers een leerschool om te kijken hoe ze als mens volwaardig kunnen functioneren. Want niemand kan of mag vernederd worden in het werk. Laten we het omdraaien, zijn het niet al die medewerkers waardoor de heer Van Nieuwkerk zijn werk kan doen?
Goede beschrijving over het wangedrag van Mathijs en leidinggevenden die ook schuldig zijn aan de geestelijke schade van de medewerkers van het programma.
Dat de NPO een propaganda omroep is van de overheid klimaatactivisten en andere lobbygroepen mag ook meer aandacht krijgen. De NPO is verre van neutraal.
Pure jalouzie van lieden die dat ritme in die baan niet bij konden houden.Lafaards die toen zwegen en nu met behulp van de anonieme sociale media vanuit hun schuilhut durven te reageren.
Waar gehakt wordt vallen spaanders, en wie zonder zonde is werpe de eerste steen. Matthijs is een uitstekende TV man, die net als ieder ander fouten maakt. Om daar nou zo’n toestand van te maken, met allerlei morele oordelen. De grens ligt wat mij betreft bij de strafwet. De Volkskrant heeft geen strafbare feiten kunnen vinden. Het is morele, subjectieve verontwaardiging. Anders gezegd- het waait wel over.
BNN/VARA krijgt een koekje van eigen deeg. Tim Hofman keek niet of zijn eigen huis op orde was, maar sloopte John de Mol, of althans een poging daartoe. Eigen schuld dikke bult.
Sneu, erg sneu voor mensen die er onder hebben moeten lijden.
Aris Zwart
En dat na 15 jaar, hetze?
Het heeft wel wat weg van een hetze. En je moet wel tegen een stootje kunnen als je in de eredivisie van de talkshows speelt.
Er is geen enkel excuus om je zo tegen mensen te gedragen en zeker niet in een machtsverhouding. De vergelijking met topsport gaat ook niet op want ook daar wordt dit gedrag niet meer geaccepteerd.
Opmerkelijk in dit licht: waar blijft VARA/BNN aan de talkshowtafels? En: hoe tenenkrommend de zelfgenoegzaamheid van de presentatrices van Op1, die zich nog niet in een kwart van het talent van Van Nieuwkerk mogen verheugen en in hun hele leven nog nooit een uitzending wisten te maken die maar enigszins in de buurt komt van DWDD (en dat naar alle waarschijnlijkheid ook nooit zullen doen). Daarom is de conclusie van Verlind zo terecht: ontspoorde processen waarin daders ook slachtoffers zijn en vooral opportunisme van publieke omroep misstanden faciliteert en slachtoffers maakt.
Ik begrijp niets van de zin ‘daders worden slachtoffers’
Wat is dat voor een vage praat. Het klinkt misschien wel interessant maar het is flauwekul. Ik zal er nog een paar noemen:
Vorst wordt dooi
Rijk wordt arm
Dik wordt dun
Zwart wordt wit
Oud wordt jong
Scherp wordt bon
Enzovoort.
Bedoeld is: de gelegenheid maakt de dief, een slechte bedrijfscultuur lokt uit dat mensen met een zwak karakter ontsporen.
Rake analyse Ton. Wat ik nog zou willen toevoegen is dat perfectionisme kan leiden tot gedrag dat beangstigend is voor je omgeving maar evenzo voor jezelf. Het artkel gaat over het gedrag van de presentator maar ook over een monsterlijk systeem waarin het menselijk aspect bijna totaal ontbreekt en alles in dienst staat van de kijkcijfers en reclame inkomsten. Iets waar nu en op den duur elke medewerker onder zal lijden als dit niet verandert.
En alweer: scherpe analyse met juiste gevolgtrekkingen! Complimenten voor Ton Verlind!
Niet alleen Dieuwke Wynia meende zich arrogant en onbeschoft te kunnen gedragen op de redactie.
Eindredacteur Ewart van der Horst
heeft hiervoor het fundament gelegd: ‘mensen waren in die tijd vooral bang voor Ewart’.
Razend en tierend stoof meneer over de redactie. Fijne man hoor.
Daar mag ook wel wat meer aandacht aan geschonken worden, lijkt mij.
Hiermee spreek ik het gedrag van Matthijs absoluut niet goed maar zie duidelijk de beïnvloeding van elkaar.
En het is wachten natuurlijk op de volgende onthullingen want ik kan nauwelijks geloven dat dit op zichzelf staat. De cultuur waar zoiets ontstaat en zo lang getolereerd kon worden zal ongetwijfeld meer daders/slachtoffers gaan opleveren. De vraag is inderdaad of dit nu eindelijk gaat leiden op herbezinning op de structuur en de organisatie/werking van ons omroepbestel.
Het doel heiligt de middelen. De reclame inkomsten waren een goudmijn en daar is veel, teveel aan opgeofferd. Ook creatieve mensen en de afd. HR die telkens naar A’dam moest om de boel opzet lappen is te zwak geweest! Er had al in een veel eerder stadium ingegrepen moeten zijn. Het zou me niet verbazen als er persoonlijk bonussen een rol spelen in het instandhouden. Zo gaan de belangen van het geheel en de leidinggevenden met de “winst” ervan door ten koste van de medewerkers. Een uitbarsting ala maar niet bij regelmaat en voortdurend ook in overtreffende trap. Van de buis en vlug lering uit dit drama trekken.
Altijd (onbewust) al geweten.. nu door de mand gevallen
Top analise Ton.
Vergeet bij debilisering van het publiek niet debilisering van redaktie medewerkers. En moet wel zeggen dat ontsporing van presentatoren en programmamakers al reeds een jarenlange ziekte is waardoor ik mijn camera in de wilgen heb gehangen. Naast debilisering kun je spreken over bijv frequenisering en nog een paar..
Prima analyse